CỔ PHIẾU CHU KỲ

1. CỔ PHIẾU CHU KỲ

Cổ phiếu chu kỳ (Cyclical Stocks) là những cổ phiếu biến động theo xu hướng của nền kinh tế nói chung. Do đó, khi nền kinh tế tăng trưởng giá cổ phiếu sẽ đi lên và ngược lại.

2. ĐẶC ĐIỂM CỦA CỔ PHIẾU CHU KỲ

Cổ phiếu chu kỳ vận hành theo chu kỳ của một nền kinh tế từ mở rộng, đỉnh cao, suy thoái và phục hồi. Cổ phiếu chu kỳ sẽ tăng nhanh khi vào chu kỳ mở rộng và giảm khi nền kinh tế thu hẹp. Vì vậy, khi một cổ phiếu đang trên đà tăng trưởng đi kèm giá cổ phiếu tăng mạnh mà Nhà đầu tư nhận thấy dấu hiệu doanh thu, lợi nhuận của doanh nghiệp đang có dấu hiệu chững lại, tốc độ tăng trưởng giảm, thậm chí doanh thu đi lùi thì đây là dấu hiệu của một chu kỳ của cổ phiếu đã kết thúc. Lúc này, Nhà đầu tư nên chốt lãi các cổ phiếu trước khi nó bắt đầu vào chu kỳ giảm giá.

Ví dụ:

- Lấy ví dụ về cổ phiếu ngành thép - ngành có tính chu kỳ cao. Trong thời điểm dịch bệnh vừa qua có thể xem là thời kỳ “đỉnh cao” khi các cổ phiếu thép tăng bằng lần, nhiều doanh nghiệp thép trong nước được hưởng lợi nhờ giá thép tăng mạnh. Đến đầu năm 2022, sau khi giá thép đã vượt đỉnh và bước vào chu kỳ giá giảm mạnh nhiều cổ phiếu đã rớt thảm hại. Nhóm cổ phiếu thép đã bước vào chu kỳ “lao dốc” khiến cho nhiều nhà đầu tư thua lỗ trầm trọng. Đặc điểm của các cổ phiếu chu kỳ là trong giai đoạn mở rộng, doanh thu, lợi nhuận tăng trưởng rất nhanh.
- Nhìn vào hình 1 có thể thấy, HPG đạt đỉnh doanh thu vào quý 4/2021, sau đó doanh thu bắt đầu sụt giảm và giá của HPG diễn biến tương tự từ sau giai đoạn thị trường sụt giảm do tin tức về dịch Covid vào đầu tháng 4/2020, HPG bắt đầu một chu kỳ tăng giá khủng khi từ giá 7 lên giá 44, tương đương với tăng hơn 500% trong vòng 19 tháng và đạt đỉnh vào cuối tháng 10/2021, sau đó thì bắt đầu lao dốc. Đây là điều hoàn toàn hợp lý vì giá cổ phiếu thường phản ánh trước những thông tin hay kết quả kinh doanh của doanh nghiệp. Và tại thời điểm đỉnh doanh thu, P/E của HPG rất thấp, chỉ khoảng quanh 5-6 nên nhiều Nhà đầu tư nhầm tưởng rằng lúc đó HPG đang rất rẻ, nghĩa là chỉ cần 5 đến 6 năm là Nhà đầu tư có thể hoàn vốn. Vì thế nên rất nhiều Nhà đầu tư đã nhìn chỉ số P/E để đầu tư mà không để ý đến tính chu kỳ của ngành Thép và đã bị kẹt hàng ở vùng giá cao.

- Một ví dụ khác về cổ phiếu chu kỳ đó là ngành Thủy sản. Nhóm cổ phiếu này nằm trong chu kỳ đi lên theo giá thủy sản, đặc biệt là giá cá tra. Đây là nhóm ngành “hot” trên sàn chứng khoán trong nửa đầu năm 2022 khi đi ngược diễn biến chung của thị trường.
- Nhìn vào hình 1 có thể thấy, VHC đạt đỉnh doanh thu vào quý 2/2022, sau đó doanh thu bắt đầu sụt giảm và giá của VHC cũng diễn biến tương tự khi đạt đỉnh vào giữa quý 2, sau đó thì bắt đầu lao dốc.

Tổng kết lại về một số đặc điểm của cổ phiếu chu kỳ:

- Trong giai đoạn tăng trưởng, doanh thu, lợi nhuận tăng rất nhanh.

- Tại đỉnh lợi nhuận, P/E thường hay thấp (dễ bị nhầm là được định giá thấp nhưng thực tế là doanh nghiệp đã đạt đỉnh lợi nhuận)

- Sau khi đạt đỉnh, doanh thu, lợi nhuận sẽ giảm dần kèm theo giá cổ phiếu lao dốc.

- Thường giá cổ phiếu sẽ đi trước thông tin hay kết quả kinh doanh, giá cổ phiếu có thể sẽ đạt đỉnh trước 1 vài tháng thậm chí 1 quý trước khi đạt đỉnh doanh thu, lợi nhuận.

- Mỗi ngành sẽ có chu kỳ dài ngắn khác nhau, Nhà đầu tư cần nhanh nhạy trong việc nhìn nhận ra cổ phiếu chu kỳ để tránh bị mua nhầm ở vùng giá cao.

3. CÁCH ĐẦU TƯ CỔ PHIẾU CHU KỲ

Chọn đúng cổ phiếu, nhưng sai thời điểm có thể khiến nhà đầu tư bị chôn vốn, thậm chí thua lỗ và nếu không kiên định, hoàn toàn có thể bán cổ phiếu “đúng đáy”. Vì vậy việc đầu tư một cổ phiếu chu kỳ cần có chiến thuật cụ thể. Ở đây, KSI giới thiệu đến Nhà đầu tư 2 cách phổ biến để đầu tư một cổ phiếu chu kỳ:

Cách 1: mua cổ phiếu ở thời kỳ Khủng hoảng. Không quá khó để nhận ra một ngành đang rơi vào khủng hoảng, nhưng bao giờ ngành đó mới phục hồi lại là câu hỏi không dễ có lời giải. Phải rất am hiểu ngành và kiên định với chiến lược đầu tư dài hạn thì nhà đầu tư mới có thể mua cổ phiếu trong thời kỳ Khủng hoảng khi thị trường rơi vào “sợ hãi”.

Cách 2: mua cổ phiếu ở pha đầu của thời kỳ Phục hồi. Khi một số doanh nghiệp trong ngành bắt đầu đồng loạt hưởng lợi nhất định từ sự phục hồi của giá đầu vào, đầu ra trong một vài tháng và sự hưởng lợi này thể hiện qua kết quả kinh doanh khả quan cuối quý, thì rất có thể ngành đó đã bước vào thời kỳ Phục hồi và điều này thường diễn ra trong nhiều quý tiếp theo, có thể càng ngày càng được hưởng lợi mạnh mẽ hơn, kéo theo đó lợi nhuận ngày càng tăng cao và giá cổ phiếu cũng tăng phi mã theo. Nhà đầu tư có thể tìm những doanh nghiệp ghi nhận tăng trưởng lợi nhuận theo quý ở mức cao (so với cùng kỳ năm trước) sau một thời gian khá dài lợi nhuận suy giảm hoặc đi ngang theo quý.

Tương tự, cổ phiếu chu kỳ có thể được bán ra theo nhiều cách:

Cách 1: hoặc là bán ra ở thời điểm thị trường hưng phấn, nhờ đó có thể chốt lời ở đỉnh nhưng cũng có thể bán quá sớm.

Cách 2: bán ra khi doanh nghiệp không còn ghi nhận tăng trưởng lợi nhuận đáng kể theo quý (tốc độ tăng trưởng ít hơn hoặc thụt lùi), hoặc khi lợi nhuận bắt đầu có dấu hiệu sụt giảm.

Tổng kết lại, cổ phiếu chu kỳ có thể đem lại lợi nhuận lớn nhưng cũng đi kèm với nhiều rủi ro. Do đó, nó chỉ nên là một phần trong danh mục đầu tư. Ngoài ra, việc đầu tư cổ phiếu chu kỳ cần phải có sự nhanh nhạy, thời gian tìm hiểu kỹ càng và am hiểu thị trường, về chu kỳ ngành. 

Lê Hồng Nhung.