Đầu tư là kỳ vọng trong tương lai. Do đó, những yếu tố làm thay đổi đến niềm tin và nhận thức của nhà đầu tư có thể tác động mạnh đến hành động, quyết định giao dịch và ảnh hưởng đến hiệu quả đầu tư. Chúng ta cùng tìm hiểu những yếu tố đó là gì?
1. Thông báo doanh thu, lợi nhuận
Doanh thu và lợi nhuận là hai trong các nhân tố quan trọng mà nhà đầu tư theo dõi để nắm bắt được sức khỏe công ty và đưa ra quyết định đầu tư đối với công ty đó. Trong đó, doanh thu - lợi nhuận hàng quý tác động gần nhất đến nhận thức của thị trường và tâm lý, sự tin tưởng của nhà đầu tư, đặc biệt là doanh thu - lợi nhuận kỳ vọng. Một công ty không đạt được doanh thu - lợi nhuận kế hoạch hoặc vượt kế hoạch nhưng không như thị trường mong đợi thì đều là những thông tin tiêu cực ảnh hưởng đến giá cổ phiếu. Điều này cảnh bảo sớm về việc khó có thể đạt được mức doanh thu - lợi nhuận và tỷ lệ tăng trưởng mong muốn trong tương lai.
Đối với một công ty thường xuyên đạt hoặc vượt kỳ vọng về doanh thu - lợi nhuận lại thường tăng giá rất nhanh nhờ niềm tin của nhà đầu tư về tương lai phát triển của công ty này bởi nó phản ánh mức độ uy tín và đảm bảo về doanh thu - lợi nhuận của công ty và nhiều khả năng sẽ tiếp tục đạt kỳ vọng.
Nhiều doanh nghiệp lựa chọn hạ kế hoạch đã đặt ra do công ty dự báo thấp hơn về tình hình hoạt động trong tương lai của mình, nhằm đảm bảo việc hoàn thành kết quả theo kế hoạch đã thay đổi giúp doanh nghiệp đỡ được việc giảm mạnh của cổ phiếu khi không đạt kế hoạch. Tuy nhiên, điều này cũng dẫn đến việc nhiều doanh nghiệp đặt kế hoạch kinh doanh thấp hơn mức thực tế mà họ có thể đạt được để luôn hoàn thành hoặc vượt kế hoạch đặt ra. Vô hình chung khiến các dự báo về kế hoạch kinh doanh trở nên không còn chính xác. Vì vậy, tìm hiểu thông tin về công ty là một trong những cách chính xác để biết được điều gì có thể xảy ra với doanh nghiệp trong tương lai.
2. Lãi suất thay đổi
Khi lãi suất giảm, người tiêu dùng có xu hướng tăng chi tiêu, các doanh nghiệp cũng dễ dàng vay đầu tư để mở rộng sản xuất đáp ứng nhu cầu thị trường, sẵn sàng đầu tư tiền để nghiên cứu sản phẩm mới. Điều này kích thích kinh tế tăng trưởng. Do đó, nhà đầu tư sẽ tin tưởng vào tiềm năng của công ty trong tương lai hơn khiến giá cổ phiếu tăng dần.
Ngược lại khi lãi suất tăng, người tiêu dùng cắt giảm chi tiêu, các doanh nghiệp cũng giảm lợi nhuận nên đầu tư hạn chế. Nền kinh tế tăng trưởng chậm lại. Nếu lãi suất tiếp tục tăng cao, nhà đầu tư sẽ rút tiền khỏi chứng khoán hay các kênh đầu tư rủi ro và chuyển sang các kênh an toàn hơn với lãi suất cao như gửi tiền tại ngân hàng. Do đó, các nhóm ngành sẽ có sự thay đổi khác nhau khi lãi suất thay đổi.
3. Giao dịch nội bộ
Những người nội bộ trong công ty là những người biết các thông tin của doanh nghiệp mà đôi khi không được công bố ra bên ngoài. Do đó, khi có các giao dịch nội bộ ta cần phải lưu ý. Khi người nội bộ trong công ty mua cổ phiếu là dấu hiệu của việc (1) công ty có khả năng tăng trưởng doanh thu trong tương lai của công ty cao hơn kỳ vọng của thị trường, (2) giá cổ phiếu hiện tại đang rất thấp và thấp hơn nhiều so với mức công ty có thể đạt được. Tuy có thể sẽ có những sự kiện không biết trước có thể xảy ra khiến giá cổ phiếu không tăng như kỳ vọng nhưng đây cũng là tín hiệu tích cực thể hiện tiềm năng của công ty.
Ngược lại, khi người nội bộ trong công ty bắt đầu bán cổ phiếu ra, ngoài các vấn đề cá nhân hoặc một số doanh nghiệp trả lương thưởng bằng cổ phiếu buộc nhân viên phải bán cổ phiếu để chi tiêu thì nhiều khả năng đó là thời điểm đỉnh cao của giá cổ phiếu hoặc dự báo về doanh thu sẽ sụt giảm (để phòng tránh nhân viên bán thông tin ra bên ngoài, các giao dịch nội bộ tại một số công ty chỉ được thực hiện vào thời điểm sau khi ra báo cáo quý trước và trước khi ra báo cáo quý này).
4. Tin tức
Giá cổ phiếu chịu ảnh hưởng trực tiếp từ các thông tin truyền thông về kinh tế vĩ mô, về ngành và về chính doanh nghiệp. Khi tình hình kinh tế vĩ mô bất ổn như chiến tranh, dịch bệnh, thiên tai sẽ ảnh hưởng đến cung - cầu trên thị trường; hay ngành bị áp thuế, không còn được hỗ trợ chính sách, … khiến chi phí tăng cao hoặc doanh nghiệp vướng phải những tin tức truyền thông xấu như lãnh đạo trục lợi, bị bắt sẽ khiến niềm tin của nhà đầu tư đối với doanh nghiệp bị giao động, nhà đầu tư sẽ bán cổ phiếu để tránh rủi ro khi thị trường giảm mạnh.
Ngược lại, tin tức tốt sẽ củng cố niềm tin của nhà đầu tư và đẩy giá cổ phiếu lên cao.
Do đó, các nhà đầu tư chuyên nghiệp dành phần lớn thời gian để cố gắng dự báo chu kỳ tin tức tiếp theo để giao dịch cổ phiếu trước khi tin tức thực được công bố.
5. Hàng tồn kho
Sự thay đổi về khối lượng hàng tồn kho ảnh hưởng đến doanh thu trong tương lai. Nếu khối lượng hàng tồn kho lớn có thể do doanh số bán hàng công ty đang giảm sút - đây có thể là tín hiệu không tốt về doanh thu trong tương lai của công ty nhưng cũng có thể là công ty đang gia tăng hàng tồn kho với chi phí thấp khi thị trường của sản phẩm đó đang tạo đáy để chờ tăng giá hoặc có thể do công ty đang tích trữ hàng hóa phục vụ cho đơn hàng lớn sắp tới, mang lại nguồn lợi nhuận cao thì đây lại là thông tin tích cực. Hay khối lượng hàng tồn kho giảm lại không ảnh hưởng nhiều đến doanh thu trong tương lai bởi nó có thể do vấn đề về khâu sản xuất. Do đó, cần tìm hiểu kỹ nguyên nhân khiến giảm số lượng tồn kho mới có thể đánh giá. Nhưng nhìn chung, giảm hàng tồn kho cũng có thể coi là dấu hiệu tích cực.
6. Công nghệ và sản phẩm
Doanh nghiệp luôn cần đổi mới để vượt trội hơn so với thị trường. Đột phá về công nghệ hoặc sản phẩm mới mang lại kỳ vọng tích cực về doanh thu trong tương lai, tạo đà tăng giá cho cổ phiếu.
Còn rất nhiều các yếu tố khác tác động đến tâm lý của nhà đầu tư, trên đây là 6 yếu tố được KSI đánh giá là có tác động mạnh nhất đến nhận thức của thị trường và niềm tin của nhà đầu tư. Tìm hiểu và nhận biết được các yếu tố ảnh hưởng đến nhận thức của thị trường và niềm tin của nhà đầu tư giúp nhà đầu tư thận trọng hơn trong các quyết định đầu tư và có chiến lược đầu tư phù hợp để đạt được hiệu quả tốt nhất.